Ze statystyk przeprowadzonych w USA wynika, że 80 % kobiet w wieku reprodukcyjnym stosuje środki antykoncepcyjne. Jest to temat dość kontrowersyjny. Antykoncepcje w  niektórych przypadkach można uznać  za dobrodziejstwo współczesnej medycyny, jednak nie zmienia to faktu, że często jest nieprawidłowo dobierana co skutkuje wieloma powikłaniami dla pacjentek. Hormony chętnie przepisywane przez lekarzy przyjmowane są niczym cukierki, bez świadomości jak duże  spustoszenie mogą sprawić dla organizmu.

Diagnostyka

Przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji powinno się wykonać szereg badań, które umożliwią rozpoznanie przez lekarza stanu zdrowia pacjentki.

W oficjalnych zaleceniach powinny się znaleźć wytyczne co do przeprowadzenia badań i sprawdzenia :

• krzywą glukozowo- insulinową
• profil lipidowy
• poziom homocysteiny ( gdy jest zawyżony może powodować stany zapalne w obrębie naczyń krwionośnych)
• szerokie badania hormonalne – FH, FSH, ESTRADIOL, PROLAKTYNA, PROGESTERON

Ponadto powinno być przeprowadzone przez lekarza  badanie ginekologiczne wykluczające obecność ciąży. USG dopochwowe, cytologia, badanie piersi i ciśnienia krwi.

Nie posiadając wiedzy o własnym stanie gospodarki hormonalnej  kobieta nie jest w stanie przewidzieć jak środki antykoncepcyjne mogą na nią wpłynąć oraz jakich skutków ubocznych może się spodziewać.

RODZAJE ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ

• Tabletki – jednoskładnikowe, zawierające syntetyczny progesteron .
• Tabletki – dwuskładnikowe, zawierające estrogen i progestageny.
• Plastry
• Aplikatory
• Wkładki domaciczne

Każdy z wymienionych środków zabezpieczenia posiada inna dawkę estrogenów i gestagenów. Dostęone są produkty jednofazowe, dwufazowe, trzyfazowe i wielofazowe, w których dawka hormonów jest różna w zależności od dnia cyklu. Preparatów na rynku jest bardzo wiele, zróżnicowane środki  pozwalają na odpowiednie dopasowanie do stanu zdrowia pacjentki.

RYZYKO I POWIKŁANIA

Znaczna część kobiet stosująca terapie antykoncepcyjną nie zdaje sobie sprawy jak poważne konsekwencje niesie za sobą forma ingerencji w organizm. W dobie dostępnej wiedzy, zatrważający jest fakt małej świadomości wśród kobiet w temacie antykoncepcji. Nie wspominając już o istotnych informacjach zawartych na ulotce środków antykoncepcyjnych, które traktowane są po macoszemu. Mimo tego kobiety z dużą łatwością sięgają po hormony, bez obawy o niepożądane działania długofalowe.

Pojawiające się skutki uboczne są bardzo zależne od przyjmowanego środka. Stosowanie antykoncepcji dwuskładnikowej, w której obecne są estrogeny może powodować powstawanie zakrzepów. Zwiększa to ryzyko zaistnienia udaru mózgu, zatorowości płucnej.

Szczególnie obciążone mogą być kobiety z nieuregulowanym ciśnieniem. Ryzyko zawału serca wzrasta 5- krotnie.

U kobiet palących 12 -krotnie, zmagające się z insulinoopornością 16- krotnie. Hipercholysterolemia 23- krotnie.

Tabletki dwuskładnikowe  mają zdolność do zwiększania białek wątrobowych. Dotyczy to SHBG ( białko wiążące hormony płciowe). Prowadzi to do zmniejszenia hormonu tarczycowego FT4 , powodując  niedoczynność tarczycy. Warto więc przed stosowaniem antykoncepcji zbadać panel tarczycowy.

Hiperprolaktynemia

Kobiety ze stwierdzoną hiperprolaktynemią nie powinny stosować środków antykoncepcyjnych. Wysoka prolaktyna jest bezwzględnym przeciwskazaniem do terapii hormonalnej.

Powodować może :

• Zaburzenia miesiączkowania
• Brak owulacji
• Spadek libido
• Trudności z zajściem w ciąże

Wzrost wagi

W szczególności preparaty 2 i 3 fazowe  działają na chemię mózgu, powodując zwiększone łaknienie. Spowodowane jest to wzrostem progesteronu i  termogenezy.

W preparatach jednofazowych stała dawka hormonów stosowana np. przez 21 dni może powodować retencję wody w organizmie, oscylując między 1- 2 kg.

Insulinooporność

Antykoncepcja zwiększać może stres oksydacyjny. Składnikami środków są progestageny, wpływają one na gospodarkę węglowodanową. Progesteron jest inhibitorem insuliny, w związku z tym wpływa na wrażliwość insulinową. Prowadzi to do insulinooporności. Często zdarza się, że po odstawieniu środków pacjentka wraca do zdrowia.

Autoimmunologia

Z najnowszych badań wynika, że u osób posiadających skłonności do chorób autoimmunologicznych przyjmowanie antykoncepcji może potęgować ryzyko pojawienia się chorób.

TRENING A ANTYKONCPECJA

Kobiety czynnie trenujące, które stosują antykoncepcje czterofazową mogą doświadczyć obniżenia poziomu androgenów. Takowy spadek testosteronu powodować może pogorszenie regeneracji, obniżenie rozwoju masy mięśniowej, ogólny spadek kondycji psycho- fizycznej . Antykoncepcja utrudniać może pracę nad kompozycją sylwetki. Ucierpieć mogą też neuroprzekaźniki, gdyż testosteron bierze czynny udział w ich produkcji. Przekłada się to na samopoczucie i stan psychiczny kobiety.

WSKAZANIA DO STOSOWANIA

W przypadkach kobiet chorujących nowotwór  jajników stosowanie antykoncepcji jest wskazane po to by zmniejszyć ryzyko nawrotów.
Kolejnym wskazaniem do stosowania hormonów są sytuacje, w których wycinane są ogniska endometriozy. Antykoncepcja może okazać się pomocna w celu zapobiegania dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.

Tabletki czwartej generacji mogą być stosowane przez kobiety zmagające się z PCOS gdyż,  działają antyandrogenowo. Przyjmowana antykoncepcja wpływa na SHBG, podnosząc je. To z kolei wpływa na zmniejszenie poziomu naturalnego testosteronu (DHEA) aż o 50 %,  co skutkuje zmniejszonymi objawami hirsutyzmu u kobiet, który w zespole policystycznych jajników jest dość często obecny.

PODSUMOWANIE

W sytuacjach nieregularnych miesiączek, bolesnych lub obfitych antykoncepcja hormonalna nie powinna być pierwszorzędnym rozwiązaniem jakie warto wprowadzić. Warto spróbować innych rozwiązań. Dopiero gdy potencjalnie możliwe działania na poziomie żywienia, suplementacji, całościowego kompleksowego wsparcia  zostaną sprawdzone i wyczerpane wtedy warto rozważyć przyjmowanie antykoncepcji.