Progesteron jest, obok estrogenów, najważniejszym hormonem steroidowym w organizmie kobiety. Pełni niezwykle ważną rolę w płodności i rozrodzie kobiet. U zdrowych osób wydzielany jest w drugiej fazie cyklu miesięcznego, po zakończeniu owulacji. Przez komórki ciałka żółtego, później- w trakcie ciąży- także przez łożysko.
Funkcje progesteronu w kobiecym organizmie
Progesteron odpowiada za regulację procesów rozrodczych, w tym za prawidłowe funkcjonowanie endometrium, implantację zarodka w jamie macicy, a co najważniejsze- za utrzymanie ciąży.
Funkcja immunomodulująca progesteronu
Progesteron pełni rolę immunomodulującą poprzez ochronę zarodka, a w późniejszym czasie- płodu, przed nadmierną reakcją układu immunologicznego. Progesteron obniża odpowiedź zapalną, dzięki czemu zarodek posiadający pulę genową od ojca, nie jest atakowany, czy wręcz zwalczany przez organizm, a adaptuje się do dalszego rozwoju. Ma to też swoje minusy, obniża odpowiedzi ze strony układu odpornościowego, może zwiększać możliwość pojawienia się infekcji u matki.
Utrzymanie ciąży
W drugiej połowie ciąży hormon ten odpowiada za hamowanie ewentualnych skurczów macicy i jej relaksację w trakcie powiększania się. Utrzymuje prawidłową strukturę szyjki macicy i kontroluje jej funkcje. Progesteron zmniejsza także wrażliwość receptorów na działanie oksytocyny i hamuje produkcję cytokin prozapalnych.
Krwawienia w trakcie ciąży a poziom progesteronu
Uważa się, że niski poziom progesteronu z jednoczesnym zaburzeniem tworzenia łożyska są jednymi z ważniejszych czynników pojawiania się krwawień w trakcie ciąży. Nieprawidłowości te mogą prowadzić do poronień, zahamowania wzrostu płodu, czy przedwczesnego odklejenia łożyska i porodu.
Badania ukazują, że podawanie kobietom zagrożonym poronieniem dopochwowo progesteronu, zmniejsza objawy, przykre dolegliwości i ryzyko utracenia ciąży.
Suplementacja progesteronem
Hormonalna terapia zastępcza progesteronem przez ginekologów zalecana jest przede wszystkim u kobiet z cyklami bezowulacyjnymi, w trakcie menopauzy oraz w trakcie leczenia zmian (np. nowotworowych) błony śluzowej macicy (endometrium). Hiperestrogenizm z jednoczesnym niedoborem progesteronu wpływa negatywnie na endometrium, prowadząc do jego nadmiernego rozrostu i procesów nowotworzenia. Brak jest natomiast rzetelnych danych na temat zmniejszania objawów napięcia przedmiesiączkowego suplementacją progesteronem.
Przeciwwskazania do suplementacji progesteronem
Doustnej hormonalnej terapii zastępczej, której składnikiem jest progesteron nie powinny przyjmować osoby z chorobą zakrzepowo- zatorową i depresją. Progesteron może zwiększać częstotliwość pojawiania się objawów. Pacjentki stosujące hormonalną terapię zastępczą progesteronem często zgłaszają takie objawy niepożądane, jak: ból i obrzęki nóg, pojawienie się żylaków i przybieranie na masie ciała.
Wysoki poziom progesteronu a podatność na infekcje
Badania naukowe mówią o tym, że progesteron działa w dwójnasób- z jednej strony ma zdolność osłabiania reakcji odpornościowych organizmu. Z drugiej strony posiada mechanizmy zwalczające ryzyko potencjalnych zakażeń, czy infekcji. Wymaga to jednak od organizmu sporych nakładów energii.
Progesteron a wstręt
Zgodnie z jedną z hipotez, zwaną hipotezą profilaktyki poznawczo- behawioralnej. Wysokie stężenie progesteronu koreluje z poczuciem wstrętu (smak, zapach), jako zachowaniem profilaktycznym zmniejszającym ryzyko potencjalnego zakażenia przez czynniki patogenne. Otrzymane wyniki badań potwierdziły tę hipotezę. Uczestniczki badania z wysokim poziomem progesteronu we krwi uzyskiwały większą punktację podczas rozwiązywania kwestionariuszy badających poziom uczuci wstrętu.
