Testosteron u mężczyzn

Testosteron, nazywany powszechnie “męskim hormonem”, jest związkiem steroidowym z grupy androgenów. Stanowi najważniejszy czynnik w fizjologii męskiej potencji i płodności, jednak nie ogranicza się tylko do tej jednej roli.

Synteza androgenów u mężczyzn

Androgeny produkowane są przez komórki śródmiąższowe Leydiga w jądrach oraz w mniejszym stopniu przez korę nadnerczy. Głównym substratem do ich syntezy jest cholesterol.

Różnicowanie płciowe w okresie płodowym

Synteza testosteronu u męskiego płodu podlega kontroli przez gonadotropinę kosmówkową (hCG). Testosteron w okresie płodowym bierze udział w tworzeniu najądrzy, nasieniowodów i pęcherzyków nasiennych. Dodatkowo, konieczny jest do rozwoju gruczołu krokowego, prącia i moszny, gdzie za sprawą enzymu reduktazy, przekształcany jest do silniejszego DHT. Oba hormony biorą udział w aktywacji receptora androgenowego.

Kontrola produkcji testosteronu u chłopca

Po urodzeniu chłopca, kontrolę syntezy testosteronu przejmuje hormon luteinizujący (LH), który jest wytwarzany przez przysadkę. Zaraz po urodzeniu poziom testosteronu w surowicy krwi u chłopca osiąga stężenie takie, jak u zdrowego, dorosłego mężczyzny, a stan ten może utrzymywać się nawet przez kilka
następnych miesięcy. Następnie, aż do okresu dojrzewania płciowego, poziom tego hormonu jest niski. Pobudzenie produkcji testosteronu w jądrach rozpoczyna się w okresie dojrzewania, wtedy też rozpoczyna się rozwój wtórnych męskich cech płciowych i rozpoczęcie spermatogenezy.

Zaburzenia testosteronu

Pierwszorzędne jest ustalenie przyczyny niedoboru testosteronu. Umawiając się na konsultacje online dowiesz się jakie są przyczyny zaburzeń w wydzielaniu hormonu.  Odpowiednia wstępna diagnostyka umożliwi wprowadzić odpowiednie leczenie w postaci terapii zastępczej.

Czynniki zaburzające produkcje:

• stres (wysoki kortyzol)
•  przetrenowanie/ praca fizyczna
•  brak odpoczynku
• zaburzenia rytmu dobowego
• praca zmianowa
• alkohol
•  otyłość szczególne otyłość brzuszna
• duży spadek masy ciała w krótkim czasie
•  KSENOESTROGENY– zaburzają cały metabolizm

Główne funkcje testosteronu w organizmie mężczyzny

Androgeny, z testosteronem na czele, spełniają ogromną rolę w płodności i seksualności mężczyzn. Testosteron odpowiada u nich za uczucie podniecenia i występowania pożądania, a także za nocne i poranne erekcje oraz wzwody spontaniczne, wpływa także na przebieg orgazmu i ejakulacji. W trakcie pobudzenia seksualnego powstają warunki do przekazu impulsów z ośrodkowego układu nerwowego na obwód. Aktywacji ulega neuroprzekaźnictwo między poszczególnymi neuronami. Zahamowana zostaje apoptoza (inaczej: naturalna śmierć) komórek mięśni gładkich ciał jamistych. Natomiast zbyt niski poziom testosteronu w surowicy krwi ściśle koreluje z takimi chorobami, jak: miażdżyca, cukrzyca, czy hipogonadyzm.

Testosteron a rytmy dobowe u mężczyzn

Hormon ten u zdrowego mężczyzny wydzielany jest zgodnie z rytmem dobowym jego najwyższy pik zauważalny jest rano, tuż po przebudzeniu, a spadek stężenia testosteronu odnotowuje się wieczorem, około godziny dwudziestej. A jak to się ma w odniesieniu do rytmu snu?
W nocy wydzielanie testosteronu przebiega zgodnie z cyklami snu NREM i REM, tak
więc testosteron wpływa zarówno na jakość, jak i na długość trwania snu u
mężczyzn.

Badania wykazały, że u mężczyzn z niskim poziomem testosteronu sen nie był
wystarczająco wydajny i efektywny, zwiększała się także ilość nocnych wybudzeń.
Natomiast, w przypadku mężczyzn przyjmujących wysokie dawki testosteronu skrócił
się całkowity czas snu i jego poszczególnych faz (REM i NREM).

Założyć więc można, że sen ma funkcje regulacyjne w odniesieniu do gospodarki hormonalnej, a także duży wpływ na seksualność mężczyzn.

Testosteron a zaburzenia snu

Wynik jednego z pierwszych badań ukazuje, że aż 48% mężczyzn, którzy zgłaszają problemy z zaburzeniami erekcji, ejakulacji i osłabionym libido, zmaga się jednocześnie z bezdechem sennym. Analiza badania wykazała, że zaburzenia snu u mężczyzn (w tym przypadku bezdech senny) wpływają negatywnie na poziom życia seksualnego badanych osób. Ponadto udowodniono, że u płci męskiej z zespołem bezdechu sennego poziom testosteronu jest niższy w porównaniu z mężczyznami z grupy kontrolnej. Z drugiej strony, testosteron może wpływać na funkcjonowanie układu oddechowego, między innymi zwiększać wiotkość górnych dróg oddechowych. W efekcie może być więc jednym z czynników w patomechanizmie powstawania objawów bezdechu sennego.

Wpływ otyłości na poziom testosteronu u mężczyzn

Temat otyłości u mężczyzn i jej wpływu na płodność jest stosunkowo młody i cały czas dostarcza nam nowych informacji. Wiemy już, iż nadmierna masa ciała ma wpływ na metabolizm i kondycję, negatywnie wpływa na zdrowie i zwiększa ryzyko chorób cywilizacyjnych.

A jaki ma związek z męską płodnością?

U mężczyzn nadmierna masa ciała, czyli BMI powyżej 30, oznaczać może już spore problemy płodnością, jak i całym układem endokrynologicznym. W wynikach badań otyłych mężczyzn zauważa się specyficzny profil hormonalny, który charakteryzuje się hipogonadyzmem i hipoandrogenizmem, a także wysoką estrogenizacją organizmu. Spadek stężenia androgenów i gonadotropin z jednoczesnym wzrostem syntezy estrogenów, często jest wprost proporcjonalny do wzrostu masy ciała mężczyzny i jego otyłości. Wzrost stężenia estradiolu u mężczyzny, na drodze poszczególnych reakcji fizjologicznych organizmu, prowadzi do zmniejszenia czynności jąder, a co za tym idzie także do zmniejsznia produkcji testosteronu. W grupie otyłych mężczyzn zauważa się także zmniejszone stężenie globuliny SHGB, która odpowiedzialna jest za wiązanie hormonów płciowych. Otyli mężczyźni narażeni są na zaburzenia erekcji, co związane jest z obniżonym stężeniem testosteronu i nadmiernym wydzielaniem cytokin prozapalnych.

Czynniki żywieniowe mające wpływ na poziom testosteronu u mężczyzn

Do substancji odżywczych, które pozytywnie wpływają na poziom testosteronu w organizmie mężczyzny, należą:

•  koenzym A (aktywna forma kwasu pantotenowego- witaminy B5),
• witamina B3,
• witamina D,
•  cynk,
• niektóre polifenole,
• antocyjany,
• kwasy elagowy i ursolowy (pochodzące m.in. z owoców granatu, żurawiny i
  derenia),
• triterpenoidy,
•  kwasy tłuszczowe omega 3-6-9 (tzw. “zdrowe tłuszcze” pochodzące z oliwy,
  ryb i owoców morza).

Nie należy zapominać także o substancjach mogących zaburzać działanie testosteronu w organizmie. Zaliczamy do nich alkohol, fitoestrogeny (np. soja, lukrecja, orzeszki ziemne), ftalany (in. platyfikatory, pochdzące z kosmetyków, detergentów, farb i opakowań do żywności), fenole (np. bisfenol A), czy ksenoestrogeny (jak herbicydy, pestycydy, farmaceutyki).

Dbanie o prawidłowy poziom testosteronu

• jakościowy sen,
• zachowany rytm dobowy
• obniżanie poziomu stresu
• aktywność fizyczna najlepiej krótkie sesje treningowe
• poranne zimne prysznice, morsowanie
• ekspozycja na światło ( nie tylko wit d3)
• rywalizacja społeczna (w sporcie)
•  seks
•  posty  IF (intermittent fasting)

  Maksymalne stężenie testosteronu u mężczyzny  występuje pomiędzy 30- 40 rokiem życia, później obniża się o około 2-3 % na rok. –  Uwzględniając czynniki genetyczne, na które nie mamy wpływu   możemy regulować i wpływać na czynniki środowiskowe, które mają niekorzystne działanie na funkcję gonady.